Blog
Prawo pierwszeństwa i prawo pierwokupu a sprzedaż udziałów lub akcji
W spółce z o.o. i spółce akcyjnej dopuszczalne jest ustanowienie ograniczeń w zbyciu odpowiednio udziałów i akcji. Jednym ze sposobów ograniczeń jest zastrzeżenie na rzecz pozostałych wspólników prawa pierwszeństwa lub prawa pierwokupu. Na czym polegają te prawa i czym się od siebie różnią.
Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów lub akcji
Zastrzeżenie prawa pierwszeństwa jest jedną z form ograniczenia zbycia udziału lub akcji polegającym na konieczności uzyskania zgody wspólników na zbycie udziału innej osobie. Wspólnik w przypadku chęci zbycia udziałów lub akcji zawiadamia spółkę. Wspólnicy mogą wówczas w określonym terminie wyrazić chęć nabycia udziałów lub akcji bądź też zrezygnować z realizacji przysługującego im prawa pierwszeństwa. Zgłoszenie zamiaru nabycia udziałów lub akcji innego wspólnika jest traktowane jako oferta ich kupna i na tym polega jedna z różnic między prawem pierwszeństwa a prawem pierwokupu.
W praktyce często zdarza się sytuacja, w której ofert kupna jest kilka. Z reguły z rozwiązaniem tego problemu przychodzą odpowiednie postanowienia umowy spółki z o.o. lub statutu spółki akcyjnej określające zasady wyboru nabywcy.
Prawo pierwokupu udziałów lub akcji
Prawo pierwokupu może odnosić się także do praw udziałowych, co pozwala na wykorzystanie tej instytucji do zbycia udziałów lub akcji. Prawo to jest zastrzegane w umowie spółki z o.o. lub statucie spółki akcyjnej. Wspólnik chcący zbyć swoje prawa udziałowe jest zmuszony zawrzeć umowę sprzedaży pod warunkiem zawieszającym, jakim jest nieskorzystanie z prawa pierwokupu przez uprawnione osoby, a następnie powiadomić o tej umowie uprawnionych. Uprawniony z prawa pierwokupu może je wykonać poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli. Przez samo jego złożenie dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży udziałów lub akcji między wspólnikiem sprzedającym swoje prawa udziałowe a uprawnionym z prawa pierwokupu. Umowa sprzedaży ma taką samą treść, jak umowa zawarta przez sprzedającego udziały lub akcje z osobą trzecią, także w zakresie postanowień określających cenę nabycia.
Skutki zbycia udziałów lub akcji mimo niewykonania obowiązków z prawa pierwokupu lub prawa pierwszeństwa
Brak jest ugruntowanych poglądów co do skutków zbycia udziałów lub akcji mimo zastrzeżonego prawa pierwszeństwa. W niektórych wyrokach sądowych brak wykonania tych obowiązków powiązano z sankcją bezskuteczności wobec osoby, której przyznano prawo pierwszeństwa. Przykładowo w wyroku z dnia 9 listopada 2006 r., sygn. akt: I ACa 392/06 Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał, że jeśli umowa sprzedaży udziałów ma charakter umowy bezwarunkowej, a jej strony były świadome zastrzeżonego prawa pierwokupu, to umowa taka może być uznana za bezskuteczną wobec uprawnionych z tytułu prawa pierwokupu w celu umożliwienia im skorzystania z przysługującego prawa.
Natomiast prawo pierwokupu nie wyłącza skutecznego rozporządzenia prawem, mimo że zbywca nie wykonał obowiązków nałożonych przez niego przez prawo pierwokupu. Zbycie udziałów mimo niewykonania tych obowiązków będzie rodzić jedynie odpowiedzialność odszkodowawczą wspólnika. Umowa spółki oczywiście może przewidywać inny skutek, w tym sankcję bezskuteczności sprzedaży udziałów z naruszeniem prawa pierwokupu.
▬ Polityka prywatności ▬
▬ Regulamin ▬
▬ Kontakt z nami ▬
ul. Kręta 10/U1, 50-233 Wrocław
+48 533 728 705
biuro@kancelariawalasiak.pl
Kancelaria Radcy Prawnego Marcin Walasiak